Als je een foto maakt, is deze altijd in kleur. Maar heb je weleens geprobeerd hoe diezelfde foto er in het zwart-wit uitziet? Dit is zeker de moeite van het proberen waard, omdat storende details ineens minder in het oog schieten. Met zwart-wit kun je namelijk ook een bepaalde sfeer oproepen. Jouw vakantiefoto’s zonder kleur zijn niet het beste voorbeeld, maar voor portretten, landschappen en details is dit echt de moeite van het proberen waard. En het is ook nog eens super eenvoudig. Hoe? Dat zal ik je vertellen.
Zwart-wit fotografie, ook wel monochrome fotografie genoemd, is een tijdloze en kunstzinnige vorm van fotografie die de essentie van het onderwerp kan vastleggen op een manier die kleur vaak niet kan evenaren. Omdat je de kleur weglaat, dwingt de fotograaf zich om zich te focussen op elementen als textuur, contrast, vorm en compositie.
Waarom kiezen voor zwart-wit fotografie?
Omdat het tijdloos is en iets is van alle tijden. Modern of nostalgische foto’s, zwart-wit is overal voor te gebruiken. Zelfs de laatste mode ziet er goed uit als deze in zwart-wit gemaakt wordt. Kleur kan je soms afleiden van een bepaalde emotie in een foto en dat wil je niet. Net at ene storende element in jouw kleurenfoto kan het hele plaatje verpesten. Denk bijvoorbeeld aan een foto in het bos of straat waar net een knalrode vuilnisbak in beeld staat. Die had je niet gezien toen je de foto maakte. Jammer. Maar in zwart-wit valt hij niet op.
Een portretfoto zonder kleur doet ook wonderen voor je foto. Stel dat iemand een wat onrustige huid heeft, dat ga je zien op een normale foto, maar als de foto in het zwart-wit gemaakt wordt, is daar niets of weinig van te zien. Dan ligt de focus op de ogen, lijnen en texturen van een gezicht. Zwart-wit fotografie benadrukt nu eenmaal contrasten en texturen op een manier die kleur niet kan. Dit maakt het bijzonder geschikt voor landschappen, architectuur en straatfotografie, waar de structuren en vormen van het onderwerp de aandacht trekken.
Straat- natuur of architectuurfotografie
In de drukte van het straatleven kan kleur afleiden van de essentiële elementen van een scène. Zwart-wit fotografie helpt om de aandacht te richten op compositie, vormen en de interactie tussen mensen en hun omgeving. Landschappen in zwart-wit kunnen dramatische en sfeervolle beelden opleveren, vooral in situaties met sterke lichtcontrasten zoals zonsopgang of zonsondergang, mist of stormachtige luchten.
De lijnen, vormen en texturen van gebouwen komen vaak beter tot hun recht in zwart-wit. Het ontbreken van kleur helpt om de aandacht te vestigen op de geometrie en symmetrie van architectonische ontwerpen.
Tips voor zwart-wit fotografie
Bedenk eerst wat je wil vastleggen en schiet de foto eerst in kleur. Kijk dan goed en kritisch naar de lichten, schaduwen en contrasten. Probeer je voor te stellen hoe de kleuren zullen worden omgezet in verschillende grijstinten. Of nog beter, zet de gemaakte foto direct om met het betreffende filter op je smartphone. Kijk die dan terug en verbeter dan de opname door bij een volgende opname dingen weg te laten of toe te voegen.
Gebruik filters. Niet tijdens de opname, maar nadien. Ik ben zelf geen fan van filters tijdens de opname, omdat als je een filter toegepast hebt, deze niet meer ongedaan gemaakt kan worden. Maak de foto in kleur en besluit dan welk filter je erop los gaat laten.
Licht is cruciaal in zwart-wit fotografie. Zoek naar situaties met sterke licht- en schaduwpartijen om dramatische contrasten te creëren. Zijlicht kan texturen en vormen beter naar voren brengen dan direct licht. Sterke composities zijn essentieel. Gebruik leidende lijnen, patronen en vormen om de aandacht van de kijker te trekken. Experimenteer met verschillende hoeken en perspectieven. Jouw smartphone kan honderden foto’s opslaan, dus maak er dan ook gebruik van. Wat ik altijd roep met mijn smartphone fotografie workshops is “één foto is geen foto”.
Nabewerking kan je helpen om het beste uit je zwart-wit foto’s te halen. Gebruik software zoals Adobe Lightroom of Snapseed (zit in mijn workshops) om de contrasten, helderheid en details te optimaliseren. Speel met de diverse grijswaardes.
Fotografeer in RAW-formaat (als jouw smartphone deze optie heeft) om de maximale hoeveelheid detail en dynamisch bereik vast te leggen. Dit geeft je meer flexibiliteit tijdens de nabewerking om de gewenste zwart-wit effecten te bereiken. Let op dat niet elke gratis nabewerkingsapp met dit formaat overweg kan. Daarbij neemt een foto in het RAW-formaat veel extra ruimte in beslag.
Kortom, zwart-wit fotografie zeker leuk om eens mee aan de slag te gaan. Of je nu portretten, straatbeelden, landschappen of architectuur vastlegt, de tips en technieken in mijn blogartikel zullen je op weg helpen. Ik hoop dat je jouw fotoskills weer naar een hoger niveau kan tillen.
En anders zie ik je heel graag tegemoet op één van mijn workshops!